p
i e t   v a n   d i e p e n      
     
   
4e groot leids dictee 2006
   
 
Datum 20 november 2006
Locatie Café De Bonte Koe, Leiden
Tekst/Voorlezer Willem Schrama, journalist en directeur mediabureau Star Report
Jury Bob in 't Hout (voorzitter) en Willem Breddels (voor de gezelligheid)


Om dronken van te worden

Voor zover bekend, weet zelfs een Lelystatter of een laatmiddeleeuwse sint-bernardshond met midasoren dat deze club van bijdehante en feniksachtige iezegrims op voorhand hartgrondig een Weesgegroetje bidt, omdat aan het eind van deze ingemene Bonte Koe-exercitie telkenmale weer zal blijken dat het leeuwendeel er geen hout van terechtbrengt en na afloop enigszins terneergeslagen met hink-stap-sprongen huiswaarts zal keren.

Het lijdt geen twijfel dat het allemaal is te wijten aan de vermaledijde trukendoos van de Werkgroep Spelling van de Nederlandse Taalunie, een gezelschap kakkineuze en ultranationalistische geitenwollensokkentypen in manchester broeken, kakiuniformen en houtje-touwtjejassen dat geen kolibrie van een jan-van-gent kan onderscheiden, maar dat ons wel elk decennium als bij Koninklijk Besluit vanuit zijn vernachelde trijpen crapaudjes een onberedeneerbare potpourri van tussen-n’en, umlauten, i-grecs, accents aigus en andere diakritische tekens voorschotelt.

Wat een gewauwel, en wat een ideeënloos consigne om niet alleen havoërs en vwo’ers, maar ook geïnteresseerde vutters en stencilende would-beschrijvers op te zadelen met een welhaast kafkaiaanse faalangst in het hedendaagse schrijfverkeer!
Het zou dan ook wel zeer on-Hollands zijn als tegen deze boutade niet bij appel was opgetreden. En ja hoor, de rebellie ontpopte zich onlangs in het Witte Boekje van het Genootschap Onze Taal, dat in zijn maoïstische donquichotterie pretendeert te zijn tegemoetgekomen aan de wat meer populairwetenschappelijke taalgebruiker.

Terstond omarmde bij ad-hocbeslissing ook een aantal prestigieuze krantenredacties deze vitamine B12-kuur voor de groteske taalverwarring waarin ons land sinds de geactualiseerde spelling van 2005 is terechtgekomen. Begrijpelijk is dit wel, want nu hoeft er tenslotte niet dagenlang uitentreuren te worden gejeremieerd over hoe je choquerend gepiercete skiesters of kosteloos geleasede middenklassenauto’s moet schrijven, laat staan reformatie of contrareformatie. Maar een mêlee van ge-e-mailde kattebelletjes, antiwesters of pro-Amerikaans, mag nochtans weer wél op consensus van beide partijen rekenen.

Wat een opluchting! Maar ook: hoe faliekant, hoe onoorbaar en hoe on-Nederlands is in het grenzeloze Europa de co-existentie van twee competitieve spellingculturen die elkaar als aartsvijanden in de haren vliegen! Hoe leg je een havo 4-leerling uit dat er over marokijnen portefeuilles en agressieve aggregaten geen misverstanden bestaan, maar dat er reuring van komt wanneer we ’s zomers als donjuans gaan barbecueën of wanneer een pietje-precies met kerst per se voor oudkatholieken zijn Bijbelkennis wil etaleren?

Wie het weet mag het zeggen. Maar a priori dient te worden vastgesteld dat u allen zich vanavond het apelazarus heeft gewerkt – om niet te zeggen sisyfusarbeid heeft verricht – om van deze dronkenmanstaal nog iets zinnenprikkelends op papier te krijgen. Meneer, pak het gsm’etje en vraag uw maîtresse of ze een bordeauxtje klaarzet. Mevrouw, doe hetzelfde en meld uw eega dat deze doe-het-zelfcursus een tikje is uitgelopen. Of geef hem gewoon een watjekouw!

Uitslag
1. ex aequo: Bert Jansen en Pieter van Diepen (5 fouten)
2. Marian Langelaan (8 fouten)
3. Leni Lagerberg (24 fouten)

Gemiddeld aantal fouten: 65
Hoogste aantal fouten: 96

Mijn fouten: manchesterbroeken, vernaggelde, kafkaïaans, pietje precies, gsm’tje
Berts fouten: Bontekoe-exercitie, manchesterbroeken, tussen-n-en, igrecs, accents aigue


Bijzonderheden:

• manchesterbroeken: Tweedjas staat wél in het Groene Boekje, en in het dictee van 1996 kwam manchesterkledij voor.
vernaggelde: Na pieremagoggel in Schiedam zat ik hier weer te hannesen met g’s in plaats van ch’s.
kafkaïaans: Ik wist dat er twee bijvoeglijke naamwoorden waren: kafkaësk (met trema) en kafkaiaans (zonder, dus).
pietje precies: Dat ik als pietje-precies pur sang nu net dít woord fout moest schrijven!
gsm’tje: In het GDNT van 2005 had ik gsm’etje (natúúrlijk) gewoon goed.
Er stonden op het correctievel vier fouten die ter plaatse erkend werden: Midasoren, crapaudtjes, onhollands en Sisyfusarbeid. In ieder geval bij onhollands/on-Hollands werden beide schrijfwijzen goed gerekend. Onduidelijk bleef of dat in de andere drie gevallen ook zo was.
Verder waren er twee woorden waarbij een tweede (apert foute) vorm ook werd goedgekeurd: naast havoërs ook havo-ers en naast barbecueën ook barbecueen. Dit berust ongetwijfeld op een misverstand dat wel vaker voorkomt: in het Groene Boekje staat achter het woord tussen haakjes de afbreekvorm: havoër (ha.vo.er) en barbecueën (bar.be.cue.en). Maar dat wil niet zeggen dat dat nevenvormen zijn!
Ten slotte werden twee ‘echte’ nevenvormen toegestaan: geleasete naast geleasede en spellingsculturen naast spellingculturen. M.i. was dat overbodig, omdat Willem het duidelijk als geleasede en spellingculturen uitsprak.