Datum	2 november 2008
Locatie	Sociëteit De Burcht, Leiden
Organisatie /Tekst / Voorlezer	Willem Schrama (journalist)
Juryvoorzitter	Pieter van Diepen (winnaar 3e editie en medewinnaar 4e editie)

Het rookverbod

Wie kent niet de aloude zwart-witfilms à la Casablanca, waarin languissante coryfeeën als Humphrey Bogart en Ingrid Bergman toentertijd tegen het decor van naziagressie in het Middellandse Zeegebied empathisch bij elkaar in het gevlij probeerden te komen in een walm van nicotine, ammoniak, koolmonoxide, acroleïne, arsenicum, acetaat, methanol, formaldehyde, methaanzuur, pyridine, waterstofcyanide, polonium en nog een kleine zeshonderd andere met i’tjes of i-grecs geschreven chemicaliën. Kortom: sigarettenrook.

Enigmatische diva’s als Marlene Dietrich en Greta Garbo creëerden hun sexy image in niet geringe mate door quasinonchalant, lascief, meticuleus en enigszins nijgend hun ijle rookwolken uit te blazen, al dan niet in korset of corselet, en gezeten op trijpen crapaudjes met fraai gedessineerde antimakassartjes. Eigenlijk was dat onoorbaar, want axolotls, tseetseevliegen, kangoeroes en zelfs sint-bernardshonden vielen er terstond van in katzwijm, of legden ten slotte door chronische slaapapneu het loodje, intensieve mond-op-mondbeademing ten spijt.

Het waren de tijden van het onbekommerde paffen, van dikke havanna’s, van Miss Blanche virginiasigaretten¹ en van reclame-uitingen waarin op ieders lip een Chief Whip werd gepropageerd. Het hiv van nu heette toen nog gewoon een relaxte sief of gonorroe. De wereld leek een eldorado, maar schrok zich het apezuur toen uit longitudinale onderzoeken allang was gebleken dat minutieus gediagnosticeerde longemfysemen en longembolieën zich al decennialang wijd verbreidden en als een houwitser het mondiale politieke denken begonnen te beïnvloeden. Dit moest voor de roker wel op een echec uitlopen, om niet te zeggen een demasqué.

Er werd heel wat afgelobbyd, er werd in internetcafeetjes via onlineverbindingen overvloedig ge-e-maild en er werd met gsm’etjes over en weer ge-sms’t, met als gevolg dat het niet-rokenbeleid alom ter wereld haastje-repje grondig werd geüpdatet. Ook in de Lage Landen was er geen houden meer aan. Vanuit het liberale gedachtegoed wilde een enkele VVD’er de Tweede Kamerleden en de viceminister-president nog wel hardvochtig wijzen op de nakende stroom van kleinekroegfaillissementen, maar het bleef bij murmureren en bruuskeren, zonder dat deze boutade rechtdoorzee werd geëlucideerd.

Ingoesjetiër of Curaçaoënaar, Mokumer of Haagse chic, brahmaan of boeddhist, skiester of fietsster, cadet of amanuensis, iedereen moest eraan geloven. Tegen dit intransigente poujadisme was geen kruid gewassen. Noem het een filippica of kletsica, noem het hypochondrisch gewauwel of gênant gepapegaai, maar de ijzerenheinige koddebeiers van de AIVD² trokken met hun marokijnen aktetassen nochtans rechttoe rechtaan eropuit om het geprivilegieerde rookgenot in cafés en andere horeca-etablissementen voorgoed te vernachelen dan wel faliekant aan banden te leggen.

De veelgeplaagde horecaondernemers, doodsbang voor represailles, moesten ten langen leste in de mêlee van antirookcampagnes lijdzaam toezien hoe de iezegrims onder hun clientèle voortaan als een zootje ongeregeld hun bordeauxtje of pikketanisje thuis gingen drinken. Van mannen in bonis die ooit in chique Sri Lankaanse driesterrenrestaurants met hun kakkineuze maîtresses tijdens een dinertje³ bij een nepopenhaard de malste zwezeriken en entrecotes met paddenstoelensaus verorberden, werden het gesjochten lieden, zeg maar rustig zielenpieten die naar de ratsmodee gingen en die heden ten dage geen   cent te makken hebben. Meneer Klink, u wordt bedankt met uw pyrrusoverwinning.

Uitslag 1. Rein Leentfaar, Breskens (6 fouten) 2. René Dijkgraaf, Harderwijk (13 fouten) 3. Bert Jansen, Bussum (17 fouten) Opmerkingen ¹ M.i. moet dit Miss Blanchevirginiasigaretten zijn. Dat vonden ook Rein, René en Bert. Willem zei (terecht) dat virginiasigaretten met een kleine letter moest, als soortnaam, maar begreep mijn punt niet. Ik heb het maar zo gelaten, het was tenslotte zíjn feestje... ² Een wijsneus zei na afloop dat dit fout was. Niet de spelling, maar het moest de VWA zijn! ³ Het heeft me enige moeite gekost, en er werd ter plaatse in De Burcht door de uitbater annex sponsor (die ook meegedaan had) zelfs een laptop bij gehaald, om Willem ervan te overtuigen dat het niet dineetje maar (sinds de nieuwe spelling) dinertje was. Bijzonderheid Ik had me enthousiast aangemeld, maar kreeg van Willem te horen dat ik niet mee mocht doen. Omdat ik de vorige twee keer gewonnen had. Had hij de laatste keer, in 2006, ook gezegd, zei hij. Of ik nu juryvoorzitter wilde zijn en de tekst nabespreken. Natúúrlijk. (Ik had de tekst niet vooraf gezien en kon dus meeschrijven. Ik zou niet gewonnen hebben: 10 fouten, waaronder twee eigennamen, Ingrid Bergmann en Marlène Dietrich.)